Reči i Slogovi - Pravopis

REČI

Svaka reč piše se posebno.

PRAVOPIS. – Kao jedna reč se pišu:

a) B r o j e v i od 13 do 19: δεκατρία, δεκαεννέα.

b) Z a m e n i c e καθένας, καθεμιά, καθένα, καθετί, κατιτί, οποιοσδήποτε, οσοσδήποτε, οτιδήποτε; isto tako i imenica καθέκαστα.

c) N e p r o m e n l j i v e  r e č i : απαρχής, απεναντίας, απευθείας, αφότου, αφού, δηλαδή, διαμιάς, ειδάλλως, ειδεμή, ενόσω, εντάξει, ενώ, εξαιτίας, εξάλλου, εξαρχής, εξίσου, επικεφαλής, επιτέλους, καθαυτό, καθεξής, καλημέρα, καληνύχτα, καλησπέρα, καληώρα, καταγής, κατευθείαν, κιόλας, μεμιάς, μολαταύτα, μόλο (που), μολονότι, ολημέρα, οληνύχτα, ολωσδιόλου, οπουδήποτε, οπωσδήποτε, προπάντων, τωόντι, υπόψη, ωστόσο.

d) P r e d l o g σε (σʹ) sa genitivom ili akuzativom određenog člana:

στον αφρό της θάλασσας, στο πεζούλι της εκκλησίας. Međutim, piše se odvojeno i sa elizijom zamenica σου (tebi): σʹ το δίνω (dajem ti to, ovo), σʹ το έστειλα στις τρεις στο σπίτι σου (poslao sam ti to kući u tri sata).

e) T o p o n i m i složeni od dve ili više reči: Περαχώρα itd.

Pišu se kao jedna reč i glagolske fraze kao što su σούρτα φέρτα, δώστου (αυτός δώστου και τα ίδια), gde se izgubio osećaj da su sastavljene od posebnih reči.

Kao dve reči se pišu: καλώς όρισες, καλώς τον (ali καλωσορίζω), μετά χαράς, τέλος πάντων, kao i učevne fraze: εν μέρει, κατʹ εξοχήν itd.

Kao j e d n a ili d v e r e č i se pišu, zavisno od upotrebe i zavisno od razlike u naglašavanju πάρα κάτω – παρακάτω, πάρα πάνω – παραπάνω, πάρα πέρα – παραπέρα, τόσος δα – τοσοσδά, ώσπου να καταλάβουμε – ως πού είναι το μάθημα; σάμπως να είναι μακρύτερα από εκεί – σαν πώς σου φάνηκε;

SLOGOVI

Slog je deo reči koji se sastoji od jednog samoglasnika ili diftonga koji stoje sami za sebe ili su udruženi sa jednim ili više suglasnika: ό‐χι, αη‐δό‐νι, αρ‐ πά‐χτη‐καν, καη‐μέ‐νος.

Samoglasnički skupovi i pseudodiftonzi u rastavljanju na slogove računaju se kao jedan samoglasnik: αί‐μα, ναύ‐της, ά‐πια‐στος, α‐μυα‐λιά, για‐ γιά, γυα‐λιά.

Posle dva suglasnika, od kojih je drugi ρ, obično se ne izgovara pseudodiftong i u tom slučaju dva samoglasnika mogu da se rastave na slogove:

άγρι‐ος, γιατρει‐ά, γρι‐ά, μακρι‐ά, χρει‐άζομαι.

U zavisnosti od broja slogova neku reč nazivamo:

a) jednosložnom, kada se sastoji od jednog sloga: ναι, μια.

b) dvosložnom, kada se sastoji od dva sloga: παί‐ζω,

c) trosložnom, kada se sastoji od tri sloga: πα‐τέ‐ρας, τρα‐γού‐δι,

d) višesložnom, kada se sastoji od više slogova: α‐νυ‐πό‐φο‐ρος, α‐κρι‐

βο‐θώ‐ρη‐τος, α‐γιο‐βα‐σι‐λιά‐τι‐κος, αρ‐χο‐ντο‐ξε‐πε‐σμέ‐νος, Πα‐πα‐δη‐μη‐ τρα‐κό‐που‐λος.

Kada jedna reč ima dva sloga ili više slogova, poslednji slog naziva se ligusom, drugi slog od kraja paraligusom, treći slog od kraja reči je proparaligusa, a četvrti slog od kraja reči naziva se antiproparaligusom. Prvi slog naziva se početnim.

Kada pišemo, često se javlja potreba da pređemo u novi red, iako nismo dovršili neku reč. Tada smo prisiljeni da reč rastavimo na dva dela. Međutim, reči ne mogu da se rastavljaju bilo kako, već samo onde gde se slogovi razdvajaju unutar reći. Ovo rastavljanje naziva se podelom na slogove.

Podela na slogove vrši se po sledećim pravilima:

1. Suglasnik između dva samoglasnika ide uz drugi samoglasnik: έ‐χω, κα‐λο‐σύ‐νε‐ψε.

2. Dva suglasnika između dva samoglasnika idu uz drugi samoglasnik kada postoji neka grčka reč koja počinje na ta dva suglasnika: λά‐σπη (σπίθα, σπέρνω), έ‐βγαλα (βγαίνω), κο‐φτερός (φτωχός), έ‐θνος (θνητός), έ‐τσι (τσαρούχι), τζί‐τζικας (τζάμι), ύπο‐πτος (πτώ‐μα), Αι‐σχύλος (σχολή), ά‐ φθονος (φθορά).

Inače se suglasnici dele: θάρ‐ρος, άλ‐λο, περ‐πατώ, ερ‐χομός, δάφ‐νη, βαθ‐μός.

3. Tri ili više suglasnika između dva samoglasnika idu uz drugi samoglasnik kada postoji neka grčka reč koja počinje najmanje na prva dva od tih suglasnika: ά‐στρο (στρώνω), σφυρί‐χτρα (χτένι), αι‐σχρός (σχήμα).

Inače se suglasnici dele tako što prvi od njih ide uz prethodni samoglasnik: αμ‐βροσία, άν‐θρωπος, εκ‐στρατεία, παν‐στρατιά.

4. Skupovi s nazalima μπ, ντ, γκ pri podeli na slogove ne razdvajaju se: μπου‐μπούκι, α‐μπέλι, ντα‐ντά, πέ‐ντε, μπα‐γκέτα, μου‐γκρίζω.

5. Samoglasnički skupovi, diftonzi, pseudodiftonzi i kombinacije αυ i ευ pri podeli na slogove smatraju se jednini samoglasnikom: αί‐μα, νε‐ράι‐δα, ά‐ πια‐στος, ναύ‐της.

Tekst kopiran iz knjige: Mala novogrcka gramatika (Manolis Triantafillidis).