Skraćenice i Akronimi

Primetila sam da se u grčkom jeziku i u Grčkoj dosta upotrebljavaju skraćenice i da se za veće institucije koriste akronimi, ma oni za sve koriste akronime čini mi se ;). Ja sam odvojila neke sa kojima se često srećem a nisam ni imala pojma šta su i koje će nekima od vas poslužiti dok boravite u Grčkoj.

Skraćenice - Συντομογραφίες 

Neke reči koje se češće javljaju pišu se prekinute na određeni način zbog kratkoće. Ovako napisane reči nazivamo skraćenicama. Najčešće usvojene skraćenice su sledeće:

άγ. -  άγιος   - sv.

Αγ.Γρ.  - Αγία Γραφή -   Sveto Pismo

αρ.  - αριθμός -  br.

βλ.  - βλέπε  - videti

γραμμ.  - γραμμάρια  - gr.

Δδα  - δεσποινίδα  - G‐đica

δηλ.  - δηλαδή  - tj., naime

δρχ.  - δραχμές  - drahme

εκ.  - εκατοστό  - cm

ί.μ.  - ίδιος μήνας  - ovog meseca

ί.χρ.  - ίδιος χρόνος  - o.g.

κ.ά.  - και άλλα  - i dr.

κ.α.  - και ακόλουθα  - itd.

Κ.Δ.  - Καινή (Νέα) Διαθήκη  - Novi zavet

Π.Δ.  - Παλαιά Διαθήκη  - Stari zavet

Κελσ.  - Κελσίου (βαθμοί θερμοκρασίας) - Celzijus

κ.κ.  - κύριοι  ή κυρίες - Gospoda ili Gospođe

Κος  - Κύριος  - G‐din

Κα -  Κυρία -  G‐đa

κτλ.  - και τα λοιπά  - itd.

κυβ. -  κυβικός  - kubni

λ/σμός  - λογαριασμός -  račun

λ.χ.  - λόγου χάρη  - npr.

μ.  - μέτρα  - metara

Μ. Ασία  - Μικρασία  - Mala Azija

Μ. (Μεγ.)  - Μεγάλος  - Veliki

μ.μ.  - μετά το μεσημέρι  - posle podne

π.μ.  - πριν από το μεσημέρι  - pre podne

μίλ. -  μίλια  - milja

π.Χ.  - προ Χριστού  - pre Hrista

μ.Χ.  - μετά Χριστό  -  posle Hrista

π.μ.  - τον περασμένο μήνα -  prošlog meseca

π.χ.  - παραδείγματος χάρη  - npr.

σ./σελ. -  σελίδα  - str.

σημ.  - σημείωση - beleška

στρ.  - στρέμματα  - hektara

τετρ.  - τετραγωνικός -  kvadratni

τ.μ.  - τετραγωνικά μέτρα  - kvadratni metri

τ./τόμ.  - τόμος  - tom

τόν.  - τόνοι  - tone

ΥΓ. -  υστερόγραφο  - P.S.

χγρ.  - χιλιόγραμμα  - kg

χιλ.  - χιλιάδες  - hiljada

χλμ.  - χιλιόμετρα -  kilometara

ώρ. -  ώρα  - časova

Za neke gradove:

Θεσ/νίκη - Θ/νίκη  - Θεσσαλονίκη  - Solun

Κων/πολη  - Κωνσταντινούπολη  - Carigrad

Za vetrove:

Α  - ανατολικός  - istočni

Β  - βόρειος  - severni

Δ  - δυτικός  - zapadni

Ν  - νότιος -  južni

ΒΑ  - βορειοανατολικός  - severoistočni

ΒΔ  - βορειοδυτικός  - severozapadni

ΝΑ  - νοτιοανατολικός -  jugoistočni

ΝΔ -  νοτιοδυτικός  - jugozapadni

Iste skraćenice koriste se da bi se odredile strane sveta:

Οι Κυκλάδες βρίσκονται στα ΝΑ της Αττικής. (Kikladi se nalaze jugoistočno od Atike).

Kada se radi ο utvrđivanju mesta, iza skraćenica A, B, itd., dodajemo tačku:

η Β. Αμερική (S. Amerika). U ovom slučaju uobičajene su i skraćenice Ανατ., Βόρ., Δυτ., Νότ.

Za mesece:

Ιαν.  - Ιανουάριος  - Januar

Φεβρ.  - Φεβρουάριος - Februar

Μάρτ.  - Μάρτιος - Mart

Απρ.  - Απρίλιος  - April

Ιούν.  - Ιούνιος  - Juni

Ιούλ.  - Ιούλιος  - Juli

Αύγ.  - Αύγουστος  - Avgust

Σεπτ.  - Σεπτέμβριος  - Septembar

Οκτ.  - Οκτώβριος  - Oktobar

Νοέμβρ. -  Νοέμβριος  - Novembar

Δεκ. -  Δεκέμβριος  - Decembar

Akronimi:

Akronim je (grčka: akros = krajnji, gornji'; ónoma = ime) reč koja se koristi da bi se označilo da su neka slova, koja se pišu zajedno, samo početna, prva slova nekih drugih reči koja, iako sama za sebe ne znače ništa, tako zajedno napisana označavaju neki pojam.

ΔΕΗ/ Δ.Ε.Η.  - Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού – Ovde plaćate struju

ΕΥΔΑΠ/ Ε.ΥΔ.Α.Π - Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας – Ovde plaćate vodu 

ΕΛΤΑ - Ελληνικά Ταχυδρομεία – Pošta

ΗΣΑΠ/ Η.Σ.Α.Π.  - Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών – Πειραιώς – Železnička stanica Atina - Pirea

ΙΚΑ/ Ι.Κ.Α. -  Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Ovde se socijalno osiguravate

ΚΕΠ/ Κ.Ε.Π. - Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών – Kao kod nas matična služba, ovde vadite i overavate dokumenta.

ΚΤΕΛ - Κοινό Ταμείο Εισπράξεων Λεωφορείων – Autobuska stanica

ΚΤΕΟ - Κέντρο Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων - Ovde nosite kola na tehnički pregled

ΟΑΣΑ - Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών – Gradski prevozi..metro, tram i sve ostalo

ΟΠΑΠ/ Ο.Π.Α.Π.  - Οργανισµός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου – Kladionice, Igre na sreću itd.

ΟΣΕ/ Ο.Σ.Ε.  - Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος – Železnica Grčke

ΟΤΕ - Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος – Grčka telekomunikaciona organizacija

Α.Φ.Μ.  - Αριθμός Φορολογικού Μητρώου – Poreski broj

Α.Μ.Κ.Α. Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης - Socijalni broj

ΕΟΠΥΥ - Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας - Nacionalna organizacija za zdravstvene usluge

Φ.Π.Α. - Φόρος Προστιθέμενης Αξίας - Porez na dodatnu vrednost

Copyright©2013 Naucite Grcki by Jekita.

I don't own any of the photos above!

Reči i Slogovi - Pravopis

REČI

Svaka reč piše se posebno.

PRAVOPIS. – Kao jedna reč se pišu:

a) B r o j e v i od 13 do 19: δεκατρία, δεκαεννέα.

b) Z a m e n i c e καθένας, καθεμιά, καθένα, καθετί, κατιτί, οποιοσδήποτε, οσοσδήποτε, οτιδήποτε; isto tako i imenica καθέκαστα.

c) N e p r o m e n l j i v e  r e č i : απαρχής, απεναντίας, απευθείας, αφότου, αφού, δηλαδή, διαμιάς, ειδάλλως, ειδεμή, ενόσω, εντάξει, ενώ, εξαιτίας, εξάλλου, εξαρχής, εξίσου, επικεφαλής, επιτέλους, καθαυτό, καθεξής, καλημέρα, καληνύχτα, καλησπέρα, καληώρα, καταγής, κατευθείαν, κιόλας, μεμιάς, μολαταύτα, μόλο (που), μολονότι, ολημέρα, οληνύχτα, ολωσδιόλου, οπουδήποτε, οπωσδήποτε, προπάντων, τωόντι, υπόψη, ωστόσο.

d) P r e d l o g σε (σʹ) sa genitivom ili akuzativom određenog člana:

στον αφρό της θάλασσας, στο πεζούλι της εκκλησίας. Međutim, piše se odvojeno i sa elizijom zamenica σου (tebi): σʹ το δίνω (dajem ti to, ovo), σʹ το έστειλα στις τρεις στο σπίτι σου (poslao sam ti to kući u tri sata).

e) T o p o n i m i složeni od dve ili više reči: Περαχώρα itd.

Pišu se kao jedna reč i glagolske fraze kao što su σούρτα φέρτα, δώστου (αυτός δώστου και τα ίδια), gde se izgubio osećaj da su sastavljene od posebnih reči.

Kao dve reči se pišu: καλώς όρισες, καλώς τον (ali καλωσορίζω), μετά χαράς, τέλος πάντων, kao i učevne fraze: εν μέρει, κατʹ εξοχήν itd.

Kao j e d n a ili d v e r e č i se pišu, zavisno od upotrebe i zavisno od razlike u naglašavanju πάρα κάτω – παρακάτω, πάρα πάνω – παραπάνω, πάρα πέρα – παραπέρα, τόσος δα – τοσοσδά, ώσπου να καταλάβουμε – ως πού είναι το μάθημα; σάμπως να είναι μακρύτερα από εκεί – σαν πώς σου φάνηκε;

SLOGOVI

Slog je deo reči koji se sastoji od jednog samoglasnika ili diftonga koji stoje sami za sebe ili su udruženi sa jednim ili više suglasnika: ό‐χι, αη‐δό‐νι, αρ‐ πά‐χτη‐καν, καη‐μέ‐νος.

Samoglasnički skupovi i pseudodiftonzi u rastavljanju na slogove računaju se kao jedan samoglasnik: αί‐μα, ναύ‐της, ά‐πια‐στος, α‐μυα‐λιά, για‐ γιά, γυα‐λιά.

Posle dva suglasnika, od kojih je drugi ρ, obično se ne izgovara pseudodiftong i u tom slučaju dva samoglasnika mogu da se rastave na slogove:

άγρι‐ος, γιατρει‐ά, γρι‐ά, μακρι‐ά, χρει‐άζομαι.

U zavisnosti od broja slogova neku reč nazivamo:

a) jednosložnom, kada se sastoji od jednog sloga: ναι, μια.

b) dvosložnom, kada se sastoji od dva sloga: παί‐ζω,

c) trosložnom, kada se sastoji od tri sloga: πα‐τέ‐ρας, τρα‐γού‐δι,

d) višesložnom, kada se sastoji od više slogova: α‐νυ‐πό‐φο‐ρος, α‐κρι‐

βο‐θώ‐ρη‐τος, α‐γιο‐βα‐σι‐λιά‐τι‐κος, αρ‐χο‐ντο‐ξε‐πε‐σμέ‐νος, Πα‐πα‐δη‐μη‐ τρα‐κό‐που‐λος.

Kada jedna reč ima dva sloga ili više slogova, poslednji slog naziva se ligusom, drugi slog od kraja paraligusom, treći slog od kraja reči je proparaligusa, a četvrti slog od kraja reči naziva se antiproparaligusom. Prvi slog naziva se početnim.

Kada pišemo, često se javlja potreba da pređemo u novi red, iako nismo dovršili neku reč. Tada smo prisiljeni da reč rastavimo na dva dela. Međutim, reči ne mogu da se rastavljaju bilo kako, već samo onde gde se slogovi razdvajaju unutar reći. Ovo rastavljanje naziva se podelom na slogove.

Podela na slogove vrši se po sledećim pravilima:

1. Suglasnik između dva samoglasnika ide uz drugi samoglasnik: έ‐χω, κα‐λο‐σύ‐νε‐ψε.

2. Dva suglasnika između dva samoglasnika idu uz drugi samoglasnik kada postoji neka grčka reč koja počinje na ta dva suglasnika: λά‐σπη (σπίθα, σπέρνω), έ‐βγαλα (βγαίνω), κο‐φτερός (φτωχός), έ‐θνος (θνητός), έ‐τσι (τσαρούχι), τζί‐τζικας (τζάμι), ύπο‐πτος (πτώ‐μα), Αι‐σχύλος (σχολή), ά‐ φθονος (φθορά).

Inače se suglasnici dele: θάρ‐ρος, άλ‐λο, περ‐πατώ, ερ‐χομός, δάφ‐νη, βαθ‐μός.

3. Tri ili više suglasnika između dva samoglasnika idu uz drugi samoglasnik kada postoji neka grčka reč koja počinje najmanje na prva dva od tih suglasnika: ά‐στρο (στρώνω), σφυρί‐χτρα (χτένι), αι‐σχρός (σχήμα).

Inače se suglasnici dele tako što prvi od njih ide uz prethodni samoglasnik: αμ‐βροσία, άν‐θρωπος, εκ‐στρατεία, παν‐στρατιά.

4. Skupovi s nazalima μπ, ντ, γκ pri podeli na slogove ne razdvajaju se: μπου‐μπούκι, α‐μπέλι, ντα‐ντά, πέ‐ντε, μπα‐γκέτα, μου‐γκρίζω.

5. Samoglasnički skupovi, diftonzi, pseudodiftonzi i kombinacije αυ i ευ pri podeli na slogove smatraju se jednini samoglasnikom: αί‐μα, νε‐ράι‐δα, ά‐ πια‐στος, ναύ‐της.

Tekst kopiran iz knjige: Mala novogrcka gramatika (Manolis Triantafillidis).